به آموزش عکاسی مقدماتی خوش اومدین. اولین قدم در یادگیری عکاسی، یادگیری نورسنجی صحیح هست. چرا باید نورسنجی یاد بگیریم؟ چرا آموزش نورسنجی در عکاسی انقدر مهمه؟ به طور ساده و خلاصه؛ یک عکس یعنی ثبت نور (نورسنجی). هرچی نور و نورسنجی در عکاسی رو بهتر بفهمید، عکسهای بهتری می‌گیرید. به همین سادگی! در واقع یادگیری نورسنجی در عکاسی مهم‌ترین بخش آموزش عکاسی مقدماتی هست. وقتی نور درست تنظیم نشه، عکس خوبی نخواهیم داشت. پس باید درک درستی از جنس و رفتار نور داشته باشین تا بتونین نورسنجی در عکاسی رو یاد بگیرین.

نورسنجی شامل 3 عنصر اصلیه: دیافراگم، سرعت شاتر و ISO. در واقع ترکیب این سه عنصر در کنار هم، یک نورسنجی رو برای ما میسازه. زمانی که یاد گرفتید دیافراگم، سرعت شاتر و ISO چطور روی عکس اثر میذارن، قادر هستین از اونها درست و خلاقانه استفاده کنین. امروز به شما یاد میدم چجوری یک نورسنجی درست برای هر موقعیتی داشته باشین. و نقاط مثبت و منفی هرکدوم از عوامل نورسنجی چی هستن. پس با آموزش نورسنجی در عکاسی با من همراه باشین!

چطور یه نورسنجی ساخته می‌شه؟

همونطور که گفتیم، ترکیب 3 عامل، یک نورسنجی رو می‌‌سازه. و ممکنه هرکدوم از این عوامل، چالش‌هایی برای عکس ما به وجود بیارن:

• اول: نور از دریچه دیافراگم عبور میکنه. میزان گشودگی دیافراگم تعیین میکنه که چه میزانی از نور، اجازه عبور داره.
• دوم: شاتر در مدت زمان معینی بالا میره و به نور اجازه میده وارد سنسور یا فیلم بشه.
• سوم: ISO با افزایش حساسیت سنسور، مشخص می‌کنه که کل نور دریافتی چقدر زیاد یا کم بشه.

برای هرکدوم از این عوامل، یک مقاله جداگونه داریم که با کلیک کردن روی اسمشون میتونید بخونید. اما به عنوان خلاصه‌ای از اون موارد:

دیافراگم، روی عمق میدان تاثیر می‌ذاره.

سرعت شاتر تعیین میکنه صحنه فریز بشه یا حرکت اجسام داخل صحنه ثبت بشه.

ISO کل نور عکس رو بالا میبره. اما تولید نویز دیجیتالی یا Grain میکنه که روی کیفیت کلی عکس تاثیر میذاره.

ترکیب این سه عامل باهم، یک نورسنجی رو میسازه. به مثال زیر دقت کنین:

عکس زیر با دیافراگم f/2.8، سرعت شاتر 1/100 ثانیه و ISO-100 گرفته شده. دیافراگم f/2.8 منجر به ایجاد عمق میدان بسیار باریکی میشه و خروجیمون نرم و سافت هست. سرعت شاتر 1/100 ثانیه اجازه میده عکس رو بدون لرزش ثبت کنیم. و ISO 100 هم نویز بسیار بسیار کمی رو ایجاد می‌کنه.

ترکیب‌های مختلف یک نورسنجی

برای یک صحنه، میتونیم ترکیب‌های مختلف نورسنجی رو داشته باشیم. اگر خاطرتون باشه، مفهوم استاپ رو توی این مقاله یاد گرفتیم. بر اساس این مفهوم، میتونیم دیافراگم، سرعت شاتر و ISO رو تغییر بدیم بدون اینکه توی نتیجه نهایی تفاوتی ایجاد بشه. در همین مثال بالا، میشه از f/4، سرعت 1/200 ثانیه و ISO 400 استفاده کرد. از نظر نورسنجی هیچ تفاوتی بین این دو تنظیمات نیست. فقط در حالت دوم کمی عمق میدان بیشتری داریم و میتونیم حرکت‌ها رو بیشتر فریز کنیم. اما در عوض کمی نویز بیشتری خواهیم داشت.

به همین ترتیب میشه تعداد بیشتری از این ترکیب‌ها رو ساخت. هر ترکیب برای یک موقعیت مناسبه. مثلا عمق میدان زیاد برای عکس‌های منظره. سرعت شاتر بالا برای عکاسی ورزشی یا حیات وحش. و ISO بالا برای عکاسی در شرایط نوری کم یا جبران سرعت شاتر.

رسیدن به نورسنجی صحیح با استفاده از مُدهای عکاسی

تمام دوربین‌های مدرن یک یا دو نورسنج داخلی دارن. این نورسنج‌ها مثل عکس بالا نمایش داده میشن. مُدهای دوربین از این نورسنج استفاده میکنن تا یک نورسنجی صحیح رو بسازن. وقتی عقربه وسط باشه، یعنی نورسنجی صحیح و متعادلی رو داریم.

مدهای تقدم:

نورسنجی در عکاسی با استفاده از مدهای تقدم، باعث میشه سرعت شما بسیار بالاتر بره. من خودم طرفدار پروپاقرص این مدها هستم. اگر تازه آموزش نورسنجی در عکاسی رو شروع کردین، استفاده از این مدها میتونه به شما کمک کنه سریعتر به این مفهوم مسلط بشین.

حالت تقدم دیافراگم عقربه نورسنجی رو وسط نگه میداره (مگر اینکه دستی تغییرش بدید). زمانی که شما عدد دیافراگم رو عوض میکنین تا نور بیشتری وارد لنز بشه، سرعت شاتر به تناسب تغییر میکنه تا نور کمتری رو وارد سنسور کنه و عقربه نورسنجی کماکان وسط باقی بمونه.

حالت تقدم شاتر هم همین کار رو انجام میده. با این تفاوت که با تغییر سرعت شاتر توسط ما، دوربین اتوماتیک دیافراگم رو تغییر میده تا نورسنجی تغییری نکنه.

مثلا فرض کنید روی مد تقدم شاتر هستیم و سرعت شاتر رو 1/1000 ثانیه انتخاب کردیم. میبینیم که دوربین دیافراگم f/2.8 رو برامون انتخاب کرده و عدد 2.8 داره چشمک میزنه. این یعنی هنوز هم نور کمه؛ ولی چون دیافراگم لنز شما نمیتونه بیشتر از 2.8 باز بشه، دوربین به شما اخطار میده که از طریق دیگه‌ای این مشکل رو حل کنید.

یا مثلا اگر روی تقدم دیافراگم باشید و f/2 رو انتخاب کرده باشید، ممکنه دوربین روی سرعت 1/8000 ثانیه چشمک بزنه. مجددا این هم به این معناست که نورسنجی صحیح نیست و سرعت نمیتونه بیشتر از اون بالا بره. پس یا باید دیافراگم رو ببندید یا ISO رو کم کنید.

نورسنجی دستی (مُد منوآل)

توی نورسنجی دستی با مد منوآل، همه چیز دست خود شماست. یعنی باید با تغییر دیافراگم و سرعت شاتر، کاری کنید تا عقربه نورسنجی روی صفر قرار بگیره.

این حالت برای عکاسان باتجربه‌تر مناسبه که میخوان کنترل بیشتری روی تنظیمات نورسنجی در دوربین داشته باشن. و دقیقا میدونن که برای هر موقعیتی، چه تنظیماتی باید استفاده کنن. توی نورسنجی دستی، عقربه نورسنج مدام در حال حرکته و باید همیشه حواستون بهش باشه تا نورسنجی صحیح داشته باشید.

شرایط متفاوت نورسنجی در عکاسی

نور روز:

عکس زیر شرایط نوری بسیار خوبی داشته. این نور خوب به شما کمک میکنه دوربین رو خیلی سریع تنظیم کنین. این عکس با سرعت شاتر 1/250 ثانیه، دیافراگم f/14 و ISO 100 گرفته شده.

نورسنجی در نور شب:

برای عکاسی در شب بهتره که سه پایه داشته باشین. سه پایه به شما اجازه میده نوردهی طولانی‌تری داشته باشین؛ بدون اینکه عکس تار بشه. عکس زیر با 30 ثانیه نوردهی گرفته شده. با دیافراگم باز f/4.5 و ISO 400.

نورسنجی در فضای بسته (منزل):

من معمولا توی این فضاها از فلاش اسپیدلایت استفاده میکنم. و با استفاده از سقف یا دیوار، بازتاب نور فلاش رو روی صحنه میندازم تا جلوه طبیعی‌تری داشته باشه. عکس زیر با سرعت شاتر 1/50 ثانیه، f/7.1 و ISO400 با بازتاب نور فلاش از سقف گرفته شده.

نورسنجی یک ایونت یا رویداد:

بسته به شرایط نوری ایونت‌ها و اجازه نداشتن برای استفاده از فلاش، باید از دیافراگم باز و ISO بالا استفاده کنین. عکس زیر با سرعت 1/160 ثانیه، f/2.8 و ISO1600 گرفته شده.